Obietnice wysokich zysków bez ryzyka, reklamy z celebrytami i fałszywe strony banków – to tylko niektóre metody, którymi oszuści inwestycyjni kuszą nieświadomych inwestorów. Tylko w lutym 2025 r. CERT Polska zidentyfikował blisko 6400 fałszywych domen! Jak działają przestępcy, na co uważać i jak zabezpieczyć swoje oszczędności przed cyberprzestępcami? Sprawdź, zanim będzie za późno.
W dzisiejszych czasach coraz więcej osób poszukuje sposobów na pomnażanie swoich oszczędności poprzez różnego rodzaju inwestycje. Fundusze inwestycyjne, kryptowaluty i inne instrumenty finansowe stają się coraz bardziej popularne, a dzięki szeroko zakrojonym kampaniom reklamowym i zwiększonej dostępności, wielu ludzi decyduje się na poszukiwanie takich możliwości. Niestety, oszuści również nie próżnują i wykorzystują brak doświadczenia w inwestowaniu, oferując fałszywe możliwości wzbogacenia się.
Popularność oszustw inwestycyjnych potwierdzają statystyki Zespołu CERT Polska. Tylko w lutym 2025 na Listę Ostrzeżeń przed niebezpiecznymi stronami trafiło blisko 6400 domen związanych z fałszywymi inwestycjami. W całym 2024 r. było to ponad 55 tysięcy stron! Zatem jak działają przestępcy, jak rozpoznać oszustwa inwestycyjne i jak się przed nimi uchronić?
Czym są oszustwa inwestycyjne?
Oszustwa inwestycyjne to nieuczciwe działania, których celem jest wyłudzenie pieniędzy od osób szukających sposobu na pomnożenie swoich oszczędności. Przestępcy kuszą wizją wysokich i szybkich zysków, często podkreślając brak ryzyka, aby skłonić jak najwięcej osób do wpłaty środków. Aby nadać wiarygodność swoim ofertom, wykorzystują np. wizerunki celebrytów lub znanych osobistości, a ich strony internetowe i platformy inwestycyjne do złudzenia przypominają prawdziwe serwisy finansowe. W rzeczywistości jednak pieniądze trafiają do oszustów, którzy znikają ze środkami, pozostawiając inwestorów z niczym.
Jak działają przestępcy?
Oszuści inwestycyjni stosują różne metody manipulacji, wykorzystując psychologiczne triki i techniki perswazji, aby przekonać swoje ofiary do wpłacenia pieniędzy. Często wzbudzają poczucie pilności, obiecują nierealnie wysokie zyski i tworzą iluzję ekskluzywnych możliwości inwestycyjnych. Najczęstsze metody działań:
- Tworzenie fałszywych stron instytucji inwestycyjnych – oszuści zakładają profesjonalnie wyglądające strony internetowe i podają się za renomowane instytucje finansowe. Często fałszują licencje i dokumenty, aby wzbudzić zaufanie.
- Podszywanie się pod znane instytucje finansowe i banki – oszuści tworzą strony internetowe, które do złudzenia przypominają oficjalne serwisy znanych instytucji finansowych.
- Obietnice wysokich i pewnych zysków – przestępcy oferują niezwykle atrakcyjne stopy zwrotu, które w rzeczywistości są niemożliwe do osiągnięcia w legalnych inwestycjach.
- Wykorzystywanie mediów społecznościowych – fałszywi „doradcy finansowi” kontaktują się z zainteresowanymi przez Facebooka, Instagram lub WhatsApp, przedstawiając „pewne” inwestycje lub publikują kuszące reklamy.
- Technologia deepfake – przestępcy coraz częściej posługują się deepfake’ami, aby promować fikcyjne inwestycje. Na nagraniach publikowanych np. w mediach społecznościowych występują znane osoby – politycy, celebryci czy sportowcy – którzy rzekomo polecają konkretną platformę finansową i zachęcają do inwestowania, przekonując że właśnie tak się wzbogacili. Takie materiały wyglądają niezwykle autentycznie, dlatego wiele osób w nie wierzy.
- Piramidy finansowe i schematy Ponziego – przestępcy wypłacają pierwszym inwestorom pieniądze z wpłat nowych uczestników, by stworzyć pozory legalnej działalności. W końcu system upada, a większość inwestorów traci swoje środki.
Jak się chronić?
Najskuteczniejszą ochroną przed oszustwami inwestycyjnymi jest wiedza, zdrowy rozsądek i przede wszystkim czujność. Świadomość tego, jakie techniki stosują przestępcy, pozwala lepiej rozpoznawać potencjalne zagrożenia i unikać ryzykownych sytuacji. Warto kierować się kilkoma podstawowymi zasadami, które pomogą zabezpieczyć się przed stratami finansowymi i manipulacją oszustów.
- Weryfikuj firmy i doradców – sprawdzaj, czy instytucja inwestycyjna posiada licencję i dobre opinie.
- Sprawdź informacje udostępniane przez instytucje nadzorujące rynek finansowy, takie jak KNF I NBP.
- Nie ufaj obietnicom szybkiego wzbogacenia – każda (nawet legalna) inwestycja wiąże się z ryzykiem.
- Nie podejmuj decyzji pod presją – oszuści liczą na Twój pośpiech i emocje. Zawsze przeanalizuj ofertę na spokojnie.
- Sprawdzaj adres strony internetowej – Zawsze najlepiej samodzielnie wpisać adres w przeglądarce lub skorzystać z oficjalnych stron instytucji finansowych. Rozważ bezpośredni kontakt z instytucją (np. wizyta w placówce).
- Nie udostępniaj swoich danych kontaktowych, osobowych i finansowych – mogą zostać wykorzystane przez cyberprzestępców.
- Skonsultuj się z ekspertem – jeśli nie jesteś pewny inwestycji, porozmawiaj z licencjonowanym doradcą finansowym.
- Uważaj na nieznane kontakty – jeśli ktoś niespodziewanie proponuje Ci inwestycję przez media społecznościowe lub telefon, najprawdopodobniej to oszustwo.
- Nie instaluj żadnego oprogramowania na prośbę rzekomego „doradcy inwestycyjnego”, zwłaszcza jeśli umożliwia ono zdalny dostęp do Twojego urządzenia.
- Jeśli natrafisz na posty lub reklamy w social mediach, które wykorzystują wizerunek znanych osób lub podszywają się pod instytucje, zgłoś je do administratora serwisu.
Co zrobić, gdy padniesz ofiarą oszustwa inwestycyjnego?
Inwestowanie może być świetnym sposobem na pomnażanie oszczędności, ale istnieją też liczne pułapki, w które wpadają osoby skuszone wizją szybkiego zysku. Fałszywe inwestycje są starannie zaplanowane tak, by ofiara sama, często nieświadomie, przekazała oszustom dane uwierzytelniające lub dokonała ryzykownych przelewów.
- Skontaktuj się ze swoim bankiem, przedstaw zaistniałą sytuację i dowiedz się, w jaki sposób zabezpieczyć swoje konto i oszczędności.
- Wszystkie próby oszustw internetowych zgłaszaj do działającego w NASK zespołu CERT Polska, jeśli doszło do kradzieży pieniędzy – koniecznie zgłoś to na Policję.
- Zabezpiecz dowody przestępstwa, np. wiadomości e-mail, rejestr połączeń, dowody wpłat i przelewów.
Pamiętaj! Banki i instytucje finansowe regularnie ostrzegają przed tego typu zagrożeniami, dlatego warto kierować się ich zaleceniami. Jeśli zignorujesz ostrzeżenia i zdecydujesz się na wątpliwe transakcje, odzyskanie utraconych środków może być bardzo trudne.